Bebeklerde Ağız, Kulak Vb. Temizliği

Bebeklerde ağız, kulak vb. temizliği; Ağız temizliğine de çok önem vermek gerekir. Bebeğin ağzı çok nazik bir yer olduğundan en ufak bir hırpalamadan kaçınmalı, bu noktayı özellikle temizlik sırasında hatırdan çıkarmamalıdır. Annenin bu konudaki tek görevi, her gün bebeğin ağzının içini gözden geçirmektir. Çünkü dil, avurtlar ve damakta pek kısa zamanda mantarlar oluşabilir. «Pamukçuk» (aft) denilen hastalığa bu mantarlar yol açarlar.

Bilimsel adıyla «candida albicans» ya da «monilia albicans» denilen bu mantarlar, ağzın içinde öbek öbek toplu durumda bulunurlar ve gerek emme gerek yutma bakımından bebeğe büyük zorluklar verirler. Anne bu durumu farkeder etmez karbonatlı (sodyum bikarbonat) suya batırıp gaz bezine sardığı parmağıyla bunları sıyırarak almalıdır. Parmakla temizlemekten başka bir yol daha vardır.

Bebek kuru emzik emiyorsa, bu emzik karbonatlı suya batırılıp ağzına verilir. Yalnız, bu sefer, karbonatın tadsızlığını gidermek için suya biraz sakarin katılır. Bebek emziği emdikçe ağzını ilaçlamış olur. Böylece en çok birkaç günde pamukçuklar kaybolur. Çoğu zaman bu amaçla karbonat yerine asit borik kullanılırsa da bu davranış doğru değildir. Çünkü asit borik zayıf bir olasılıkla da olsa bebeği zehirleyebilir ve daha önemlisi, pamukçuk asit ortamda gelişir. Yani asit borik bazen yarar yerine zarar verebilir.

Oysa sodyum bikarbonat mantarların oluşmasına elverişsiz bir ortam yaratarak ağız içi zarını çok daha iyi korur. Bu basit tedavinin yetmediği durumlarda mantar öldürücü (fün-jisid) ilâçlara başvurulur.. Fakat bunlar bir çocuk doktoruna sormadan kullanılmamalıdır.

Tırnakların bakımına da annenin gereken dikkati göstermesi gerekir. Birtakım eski inanışlara bağlı olanlar bebeklerin tırnaklarının kesilmesine karşı çıkarlar. Bu inanışların tümü saçmadır. Süt çocuğunda tırnak, daha ileri yaşlardaki çocuklardan daha çabuk uzar. Bundan ötürü de en az haftada bir tırnakları kesmek gerekir. Çünkü bebeğin tırnakları ince olduğundan çabuk kırılır ve kaşımayla, çarpmayla kendi derisini çizer, yaralar. Kullanılacak tırnak makası düz değil, eğri, kenarları da küt olmalıdır.

Böyle bir makas hem bebeğin bir yerine batmaz, hem de tırnakları oval biçimde keser. Ayak tırnakları ise oval değil, köşeli kesilir; bunun nedeni «tırnak batması»nı yani tırnağın et içine girmesini önlemektir. Tırnak batması, süt çocuklarında sık görülen, çoğu zaman ancak ameliyatla düzeltilebilen bir durumdur.

Bebeğin altının temizliği ayrı bir önem taşır. Çocuğun altı denilince yalnız aptesini ettiği küçücük kısım anlaşılmamalı, bebeğin altının temizliği kapsamına, kalçaları ve üreme organlarını da almalıdır. Bütün buraları kaka ile her kirlenişinde dikkatle yıkanmalıdır. Bu temizleme de ılık suya batırılmış pamukla yapılabilir. Pamuk yerine yine ılık su emdirilmiş bir havlu ya da sünger de kullanılabilir. Ancak havlunun ve süngerin, yalnız bu iş için kullanılması ve her seferinde çok temiz tutulması gerekir.

Bebeğin bacaklarının arasının temizliği ise kız ve erkek çocukta ayrı ayrıdır. Kız çocukta kaka kalıntıları pamuğu ya da bezi önden arka doğru hareket ettirerek yani küçük aptesini ettiği yerden büyük aptesini ettiği yere doğru temizlenir. Bunun nedeni arka taraftan kaka kalıntısı getirip siyekten mikrop kapmasını önlemektir. Siyek kadında erkektekine oranla çok kısadır; bu kısalığı nedeniyle sidik temizliğin belirli bir yön izlemesi zorunlu-ğu yoktur. Çoğu zaman anneler arkadan öne doğru temizlemeyi daha kolay bulurlar.

Ancak erkek çocukta başka bir zorluk vardır. Bu da bebeğin penisinin ve özellikle bunun başını örten deri halkanın (prepüs) temizliğidir. Çoğu zaman pre-püsün doğuştan darlığı bu temizliği güçleştirir. Ancak, güçlüğe rağmen burayı iyi temizlemelidir. Çünkü iyi temizlenmezse mikrop kapar ve durum irinli bir salgı çıkmasına yol açabilir ve hatta darlığın artması sonucunu doğurabilir.

torbasına mikrop taşıması, sistite yol açması olasılığı daha büyüktür. Erkek çocukta bu tehlike oldukça zayıftır; çünkü sidik torbası daha iyi korunmuş durumdadır. Dışarıdan giren hastalık mikrobunun penisi geçerek sidik torbasında yangı yapması kız çocuktakine oranla daha zordur. Bu nedenle kız çocukta olduğu gibi

Bu nedenle elden geldiğince prepüsü penisin üzerine yayıp yatırmak, bütün bu kesimi asit borik ya da 12 kat suyla sulandırılmış hidrojen peroksit (oksijenli su) ile temizlemek gerekir. Kızarma, berelenme gibi şeyler görülürse hemen antibiyo-tikli pomatlara başvurulmalıdır.

Bebeğin bacak aralarında kızarma çok görülür. Hemen gerekli tedbirler alınmazsa buraları su toplar. Kızartının birinci nedeni sidikteki amonyak maddesi ya da büyük aptesin, örneğin sindirim bozukluklarında görülen çeşitten fazla asit niteliğidir. Temizlikle geçmemekte inat eden durumlarda özel kremler kullanılır. Yıkamada su yerine zeytinyağı kullanılması, temizlikten sonra sürülecek ufak dozda kortizonlu merhemler inatçı kızarıklıklarda iyi sonuç verir.