Bademcikler

Bademcikler durup çoğalan mikropların yuvası olurlar. Bu durumda bademcikler tehlikeli birer oluşum niteliği kazanırlar; çünkü birer yangı odağı olmuşlardır. Mikroplar bademciklerden vücudun çeşitli bölgelerine yayılabilirler. Bademciklerde yerleştiği en sık görülen mikroplar streptokoklardır. Glo-merülonefrit, ivegen eklem romatizması vb. gibi hastalıkların etkeni birer streptokoktur. Başlangıçta organizmayı korumakla görevli bir organ, yangı odağı durumuna gelirse zararlı niteliği yararını aşmış demektir. Bunları aldırtmaktan başka çare kalmamıştır.

Bademcikler sorunu böyle küçük bir yazının çevresine sığacak kadar basit değildir. Ancak, yine de ana çizgilerini ele almakta yarar vardır. Damağın arkaya doğru inen dikey kesiminde veya dilin kökündeki ya da yutağın yukarı kesimindeki lenf dokusundaki yüksekliklere, çıkıntılı kesimlere bademcik denir. Bademcikler anneleri babaları epeyce uğraştıran oluşumlardır.

Ana babalar, bademciklerin yararlı mı, zararlı mı olduğu konusunda kararsızdır. Bir kısmı romatizma, kalp ve böbrek hastalıkları doğuracağı kuşkusuyla yangılansın yangjlanmasın bademciklerin mutlaka alınmasını savunur. Diğerleri ise bademciklerin birçok bulaşıcı hastalığa karşı bir bekçi olduğunu söyler.

Bademcikleri Aldırmak

İlk olarak neden birçok kimsenin bademciklerini aldırtmak zorunda kaldığı üzerinde duralım. Aslında bademcikler yalnız zararsız değil, aynı zamanda yararı da dokunabilen oluşumlardır. Yararları tozların, hastalık yapan etkenlerin, başka zararlı varlıkların hava yoluyla gelip vücuda girmesini önleyen birer bekçi görevi görmeleridir. Fakat bademciklere aşırı zor bir görev yüklenirse, bunlar yangılanırlar, şişerler, solunum yollarının başlangıcında.

Bademcik Ameliyatı Gerekli Mi?

Ameliyatın gerekli olduğu zamanları iyi saptamak gerekir. Bademcikleri almanın ne zaman gereksiz, ne zaman yararlı olduğu kolayca saptanabilir. Bir çocuğun bademcikleri sık sık, en ufak bir enfeksiyonda yangılanıyorsa genellikle anjin denilen fakat gerçek adı «bademcik yangısı» olan hastalığın belirtileri görüiüyorso yani ateş yükseliyorsa, yutma güçlüğü varsa, bademcikler kızarıyorsa, üzerlerinde küçük beyaz, irin noktaları oluyorsa, hasta genel bir rahatsızlık duyuyorsa ameliyat gerekli demektir.

Fakat, bademcikler normalin üzerinde olmakla beraber sık sık yangılanmıyorsa aldırılmaları düşünülmez. Genellikle çok büyük bademcik kolay yangılanan bir organdır. O zaman sorun daha basitleşmektedir. Ancak kararı tek başına ne çocuk doktoru ne de kulak boğaz burun hastalıkları uzmanı verebilir. Bademciği almanın gereği üzerinde her ikisi uyuş-malı, birlikte karar vermelidirler. Çocuk doktoru hastanın durumu konusunda yararlı bilgi verebilir, bademciklerin doğurabileceği hastalıkları açıklayabilir. Kulak boğaz burun hastalıkları uzmanı da bademciklerin durumu konusunda görüşünü 2 ortaya koyar.

Bir kimsede ivegen bademcik yangısının tekrarlanmasının vücut üzerinde çok önemli zararları olabilir. Bademcik yangısının belli başlı etkeni olan streptokoklar bir takım toksinler üretirler; bunlar da böbreklere, eklemlere, kalbe zarar verirler. Böbreklerde glomerülonefrit, eklemlerde ivegen eklem romatizması yaparlar.
Streptokokların kalbe verdiği zarar ise çok daha büyüktür; bu zarar ancak kalp cerrahîsi yoluyla giderilebilir. Bazen de bademciklerin yangılanması sonucu alerji veren toksinler çıkar. Bunlar çocukta astım çeşidinden solunum bozuklukları yapar.

Bütün bunlar, gereksiz yere bademcikleri aldırtıp vücudu yararlı bir savunma a-racından yoksun bırakmak nasıl kötü bir şeyse, tehlikeli enfeksiyon kaynağı durumuna gelmiş bademcikleri aldırmanın o kadar iyi olduğunu göstermektedir.

Bademcikler Ne Zaman Aldırılmalı

Bademciklerin ne zaman aldırılacağı konusunda uzun tartışmalar olmuştur. Gerek çocuk doktorlarının gerek kulak boğaz burun hastalıkları uzmanlarının çoğunluğunun üzerinde birleştiği dönem 4-7 yaş arasıdır. Ancak, bazı özel durumlarda daha önce de ameliyata gidilebilir. Örneğin bazı çocuklarda bademcikler o kadar büyüktür ki, çocuğun solunmasına engel olur. Bu durumda yaşına bakmadan bademcikleri alınır.

Ameliyat mevsimine gelince, hemen herkes bademcikleri ilkbaharda aldırmanın iyi olacağında birleşmiştir. Nisanda, mayısta bademcikleri alınan çocuk deniz mevsiminde, tatilde iyileşmiş olur. Sonbahar da uygun bir mevsim sayılabilir. Kışın bademcik aldırmamalıdır. Çünkü soğuk hava ameliyattan sonra bronşit ya da bronkopnömoni yapabilir.

Adenoidler yutaktaki bademciklerdir. Damaktakiler gibi yangılanıp irileşebilir, böylece de solunum zorluğu yaratırlar. U-zun süre adenoidden sıkıntı çekmiş kimselerin ortak bir görünüşü vardır. Bunlar genellikle ileri derecede lenfatik tipte kimselerdir. Ağızları yarı açık durur. Genellikle ağızlarından salya gelir. Bakışları pek canlı değildir. Zihin işlemesi oldukça donuktur. Böyle kimseler zor solunduğu için beyinlerine az oksijen gider; beyin hücreleri az çalışır. Bu çocuklar ağzı aralık uyurlar ve uyurken hırıltı sesi duyulur. Adeno-İdleri iri bir çocukta asıl bademcikler şiş değilse yalnız adenoidlerin alınmasıyla yetinilebilir.

Fakat genellikle adenoidleri şiş çocukta, bademcikler de şiştir. Tek bit ameliyatla hepsi alınır. Ameliyat çok kısa sürer ve basittir. Ancak ameliyattan sonra hastaya yedirilecekler sorunu önemlidir. Önce soğuk, buzlu içeceklerle başlanır; sonra etsuyu, sebze ezmesi verilir; dördüncü, beşinci günde çorba, meyve ve köfteye geçilir. Kabuklu ekmek gibi sert besinler ancak sekizinci günden sonra verilebilir.