Bel Fıtığı Ağrısına İyi Gelen Şeyler

Bel Fıtığı; Bel fıtığı, omurga disklerinde oluşan bozukluklar nedeniyle ortaya çıkan durumdur. Omuriliğin içinde yer aldığı omurgayı oluşturan vertebra kemikleri arasındaki disklerde fıtıklaşma görülür.

Spinal diskler dışı sert içi ise yumuşak jöle kıvamındadır. Bazı durumlarda bu yumuşak madde dışarıdan alınan sert bir baskı ile oluşan çatlaktan dışarı çıkmaktadır. İşte bu durum bel fıtığı, disk kayması ya da disk yırtılması olarak adlandırılmaktadır.

Bel fıtığı yakındaki sinirleri tahriş edebilir, kol ve bacaklarda ağrı, uyuşukluk veya güçsüzlüğe neden olabilir. Öte yandan, birçok kişi fıtıklaşmış diskten dolayı herhangi bir belirti ile karşılaşmaz. Bel fıtığı olan çoğu hastada sorunu düzeltmek için ameliyat gerekli olmaz.

Bel Fıtığı Belirtileri

Bazı hastalarda bel fıtığı olduğu halde hiçbir belirti ve şikayet ile karşılaşmadıkları için farkında bile olmazlar. Ancak yapılan görüntüleme testleri sırasında disklerdeki fıtıklaşmalar görülür. Bazı fıtıklaşmış diskler ağrılı olur. Fıtıkların çoğu sırtın alt kısmında (lomber), bazıları ise boyna yakın bölgelerde (servikal omurga) ortaya çıkar. En sık görülen bel fıtığı belirtileri şunlardır:

• Kol veya bacak ağrısı: Eğer bel fıtığı belinizin alt bölgesinde ise oluşan ağrı muhtemelen kalça, uyluk ve baldırlarda da hissedilecektir. Ayrıca ayaklara da atabilir. Fıtık eğer boyunda ise ağrı genellikle omuz ve kollarda yoğun olarak görülür. Oluşan ağrı öksürük, aksırık ya da omurgayı belirli pozisyonlara taşıdığınızda ağrı kol ya da bacaklara da vurabilir.
• Uyuşma veya karıncalanma: Fıtıklaşmış disk sorunu olan insanlarda genellikle etkilenen sinirlerin ilişkili olduğu vücut bölgelerinde uyuşma veya karıncalanma yaşanır.
• Zayıflık: Etkilenen sinirlerin ulaştığı kaslarda zayıflık ve güçsüzlük eğilimi baş gösterebilir. Bu durum kalkma ve bir yere tutunma gibi hareketlerde yetersizliğe neden olabilir.

Doktora ne zaman görünmelidir?

Boyun ya da sırt ağrısı kol veya bacaklara doğru yayılma gösterdiyse ve uyuşma, karıncalanma ya da güçsüzlük de eşlik ederse bir hastaneye başvurulması gerekir.

Bel Fıtığı Nedenleri

Bel fıtığı genellikle aşamalı olarak yaşlanmaya bağlı disklerde meydana gelen dejenerasyondan kaynaklanmaktadır. Yaşlanma ile birlikte spinal disklerin içindeki sıvı miktarı azalmaya başlar. Bu durum yaşlı insanlarda disklerin herhangi bir zorlanma, bükülmede kırılmaya daha eğilimli olmalarına neden olur.
Çoğu kişide fıtığın kesin nedeni belli değildir.Bazen, bacak kaslarını kullanmak yerine bel kaslarının kullanılması ve ağır cisimlerin dengesiz şekilde kaldırılması bel fıtığına yol açmaktadır. Nadiren de, düşme ya daarkadan birdarbe alma gibi travmatik durumlar dafıtıklaşmaya neden olabilir.

Risk Faktörleri

Bel fıtığı riskini artıran faktörler şunlar olabilir:

• Ağırlık: Aşırı vücut kilosu alt beldeki disklerde ekstradan baskıya neden olur.
• Meslek: Fiziksel faaliyetlerin olduğu işlerde çalışan insanlarda da risk yüksek olmaktadır. Tekrar tekrar yapılmak zorunda kalınan kaldırma, çekme, itme, yanlara eğilme ve bükülme gibi hareketler fıtık riskini arttırır.
• Genetik:Bazı insanlarda fıtıklaşmış disk genetik yatkınlıktan ileri gelmektedir.

KOMPLİKASYONLAR

Omurilik, spinal kanalın alt bölümü içine uzanmaz. Belin alt kısmında bir at kuyruğunu andıran uzun sinir kökleri şeklinde bir gruba ayrılır. Disk herniasyonu nadiren bu bölgeyi sıkıştırabilir. Kalıcı zayıflığı veya felci önlemek için acil cerrahi müdahale gerekli olabilir. Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım isteyiniz:

• Belirtiler kötüleştiğinde; Ağrı, uyuşma veya halsizlik günlük aktivitelerini gerçekleştiremeyecek kadar artabilir.
• Mesane ve bağırsak fonksiyon bozukluğu; KES (Cauda Equina Sendromu) olan kişiler idrar ve dışkılarını tutamayabilir veya tam tersine mesane dolu olduğu halde idrarını yapmada zorluk yaşayabilirler.
• Uyuşmalar: Uyuşmanın arması iç uyluk, arka bacak verektumçevresindekialanları da etkileyerek duyu kaybını azaltabilir.

TESTLER VE TANI

Fiziki muayene sırasında doktorunuzhassasiyetiçinbel bölgesinikontrol edecektir.  Uzanarak bacaklarınızın çeşitli pozisyonlara doğru hareket ettirmek suretiyle ağrının nereden kaynaklandığı tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca

• Refleksler
  • Kas kuvveti
  • Yürüyüş yeteneği
  • Hafif dokunuşlar, sızlama veya titreme gibi duyuları kontrol etmek için nörolojik muayene de yapacaktır.

Çoğu bel fıtığı vakalarında fiziki bir muayene ve tıbbi geçmişin dinlenmesi teşhis yapmak için yeterli olmaktadır. Ancak eğer doktor başka bir durumdan şüphelenirse veya etkilenen sinirleri görmek isterse aşağıdaki testlerden biri ya da birkaçını isteyebilir:

Görüntüleme testleri

• Röntgen: Sadece röntgen tek başına fıtıklaşmış diskleri tespit edemez. Ancak enfeksiyon, tümör, spinal hizalama sorunları veya kırık kemik gibi sırt ağrısının diğer nedenlerini ekarte etmek için kullanılabilir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): Tomografi, birçok farklı açıdan vücuda X-ışınları göndererek omurgadan görüntü kesitleri alır ve bunları birleştirir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Bu testte radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanılarak vücudun iç yapılarının görüntüleri oluşturulur. MR ile zarar gören diskin yeri doğrulanabilir ve etkilenen sinirler görülebilir.
• Myelogram: Bir boyar madde spinal sıvının içine enjekte edilir ve daha sonra röntgen görüntüleri elde edilir. Bu test sayesinde omurilik üzerindeki basınç ve disk kaymalarından dolayı baskı gören sinirlerin durumu görülebilir.

Sinir testleri

Electromyogramlar ve sinir iletim çalışmaları elektrik sinyallerinin sinir dokusu boyunca hareketinin nasıl olduğunu ölçer. Bu test sinir hasarının yerini belirlemekte yardımcı olur.

TEDAVİ VE İLAÇLAR

Konservatif tedavi – özellikle ağrılı pozisyonlardan kaçınarak, planlı bir egzersiz programı ile ve ağrı kesici ilaç kullanımından sonra – fıtığı olan hastaların 10 kişiden 9 unda belirtilerde rahatlama sağlamaktadır.

Bel Fıtığı Ağrısına İyi Gelen Şeyler (ilaçlar)

• Reçetesiz ağrı kesici ilaçlar: Hastanın ağrıları hafif ila orta şiddette ise, ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) veya naproksen (Aleve, diğerleri) gibi ağrı kesici ilaçlar alınması önerilebilir.
• Sakinleştiriciler: Ağrı eğer ağrı kesici ilaçlar ile düzelmezse, doktorunuz kısa bir süre için, “kodein” veya “oxycodone-asetaminofen” kombinasyonu (percocet, Oxycontin, diğerleri) gibi uyuşturucu etkisi olan ilaçlar reçete edebilir. Yan etkileri arasında sedasyon, bulantı, konfüzyon ve kabızlık vardır.
• Sinir ağrısı ilaçları: “Gabapentin” (Neurontin, Gralise, Horizant), “pregabalin” (Lyrica), “duloksetini” (Cymbalta), “tramadol” (Ultram®) ve “amitriptilin” etken maddeli ilaçlar genellikle sinirhasarından kaynaklanan ağrıları hafifletmeye yardımcı olur. Uyuşturucu etkisi olan diğer ilaçlara göre bu ilaçların yan etkileri daha hafif olduğu için fıtığı olan hastalarda ilk sırada önerilen ilaçlardır.
• Kas gevşeticiler:  Hastada kas spazmları varsa kas gevşeticiler reçete edilebilir. Uyuşma ve baş dönmesi bu ilaçların yaygın yan etkileri arasındadır.
• Kortizon enjeksiyonları: Enflamasyon baskılayıcı kortikosteroidler doğrudan spinal sinirlerin etrafındaki alana enjekte edilebilir. Spinal görüntüleme ile iğnenin daha güvenli şekilde yapılması mümkündür. Bazen de ağızdan alına steroidler şişme ve iltihaplanmayı azaltmak için denenebilir.

Fizik Tedavi

Fizik tedavi fıtıklaşmış diskte ağrıyı en aza indirmek için tasarlanmış pozisyonlar ve egzersizler gösterebilir. Ayrıca;

• Isı veya buz
• Traksiyon
• Ultrason
• Elektrik stimülasyon
• Kısa vadeli boyun ya da bel destekleyiciler de fizik tedavi birimi tarafından önerilebilir.

Bel Fıtığı Ameliyatı

Bel fıtığı olan kişilerden az sayıdaki hasta gurubu için ameliyat gerekli olmaktadır. Cerrahi girişim, konservatif tedavilerin en az altı hafta kullanımına rağmen belirtilerde düzelme olmaması ve aşağıdaki şikâyetlerin devam etmesi durumlarında ameliyat önerebilir:

• Uyuşukluk veya güçsüzlük
• Zorlukla ayakta durma veya yürüme
• Mesane veya bağırsak kontrolünün kaybı

Ameliyat ile birçok durumda diskin sadece çıkıntı yapan kısmı alınır. Nadir durumlarda diskin tümü çıkarılır. Diskin tamamının alındığı durumlarda, omurların omurga stabilitesini devam ettirmesi için metal platinler kullanılması gerekebilir. Bazen de suni bir disk implantasyonu önerilebilir.

Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları

• Ağrı kesici ilaçlar alınız. İbuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) veya naproksen (Aleve, diğerleri) gibi ağrı kesici ilaçlar bel fıtığı ile ilişkili ağrıları azaltmaya yardımcı olur.
• Sıcak ya da soğuk uygulama yapınız. İlk olarak, soğuk kompres ağrı ve iltihabı hafifletmek için kullanılabilir. Birkaç gün sonra, rahatlama için sıcağa doğru hafifçe ısı geçiş yapılabilir.
• Çok fazla yatak istirahatinden kaçının. Çok fazla yatak istirahati eklemlerde sertliğe ve kaslarda zayıflamaya sebep olarak tedaviyi güçleştirebilir. Bunun yerine, 30 dakikalık uygun pozisyondaki  dinlenmeden sonra kısa süreli aşka işlerle uğraşmak daha iyidir. Tedavi süresince ağrıları arttıran faaliyetlerden kaçının.

ÖNLEME
Fıtığı önlemek için:
• Düzenli olarak egzersiz yapınız. Gövde kaslarını güçlendirmeniz omurganın desteklenmesine yardımcı olur.
• Duruşunuzu iyileştirin. İyi bir duruş omurga ve disklerin üzerindeki basıncı azaltır. Özellikle uzun süre otururken, sırtınızı düz tutun. Ağırlık kaldırırken dengeli kaldırmaya çalışınız. Ağrılığı bele değil ayaklara vermeye çalışın.
• İdeal kiloyu yakalamaya çalışınız. Aşırı kilolar omurga disklerinin üzerine fazladan ağırlık ve baskı yaparak fıtık riskini arttırır. Bu yüzden fazla kilolardan kurtularak bu risk azaltılmaya çalışılmalıdır.

Facebook sayfamızı beğenmeyi unutmayın! Sağlık Kitabı Facebook