Dünyada Kahvaltı Kültürü
Geleneksel mutfağımızda ayn bir yeri bulunan kahvaltının vazgeçilmez lezzetleri arasında, demli çay ilk sırayı alırken, Avrupa ülkelerinde ise, balık ürünleri kahvaltılarda baş tacı ediliyor.
Kızarmış ekmek, beyaz peynir, sahanda yumurta, siyah ve yeşil zeytin, tulum, dil, Çerkez ve kaşar peyniri, sucuk ile pastırma, kahvaltı sofrasının vazgeçilmez lezzetleri arasında yer alır. Reçelin yanı sıra bal ve kaymak da kahvaltı sofralarına baş döndürücü bir lezzet katar. Demli çay ise, kahvaltı sofrasını tamamlayan en önemli unsur olarak gösterilir. Avrupa ülkelerindeki kahvaltılarda, Türk mutfağındaki zenginlik bulunmasa da, balık ürünleri vazgeçilmez lezzetler arasındadır. İşte bu ülkelerden bazı örnekler:
Rusya: Rusya’da, Çarlık döneminde olduğu gibi bugün de havyar, lakerda ve balık ürünleri, kahvaltı sofralarına lezzet katıyor. Ayrıca, Rus mutfağında bol baharat kullanılır. Güne başlarken kalorisi yüksek balık, et ve yumurta çeşitlerini tercih eden Rusların “Rus Yumurtası” ve lakerdalı esmer ekmek ‘Volga-Schnitte’si ülkelerinde meşhurdur.
İspanya: İspanya’da, bölgeler arasındaki coğrafi ve kültürel farklılık, yemek tariflerine de yansır. İspanyol mutfağı çok çeşitli lezzetleri bir arada barındırır. Füme salam, balık, zeytin ve sarımsak ise, her İspanyol’un vazgeçilmezleri arasında bulunur. Kahvaltıda da zeytinli veya domatesli ekmek, İspanyol tarzı kahvaltının, simgesi olarak gösterilir. Bu lezzetleri ise sütlü kahve tamamlar.
İsviçre: İsviçreliler, iyi sunulan tüm yemeklere değer verirler. Bu anlayışları, kahvaltı sofralarına da yansır. Mısır gevreği, marmelat, bal ve ekmek çeşitlerine, peynir ve salam çeşitleri eşlik eder. Tatlı lezzetlerin ağırlıklı olarak hissedildiği bir başlangıçtan sonra, “Appenzeller Cracker” ve “Bündner Fleisch-Schnitt” gibi çeşitler, İsviçrelilerin vazgeçemedikleri tatlar arasındadır.
Hollanda: Kahvaltı denilince Hollanda, birbirinden leziz peynirleri ile anılır. Ringa balığı da bu ülkeye adetâ damgasını vurmuş durumdadır. İnce kesilmiş salam ve Hollanda peynirlerinin yanında, kahvaltı sofrasında bile, ringa balığı ikram edilir. Hollanda usulü bir kahvaltı sofrasının en önemli tamamlayıcı unsurları ise, tatlandırılmış özel bir fincan çay veya kahvedir.
Fransa: Sanatın beşiği olarak kabul edilen Fransa’da, yemek yapma da âdetâ sanat olarak nitelendirilir. Hafta içi günlerde bile, öğle ve akşam yemeklerinde, Fransızlar, birçok çeşidi bir arada bulundururlar. Kahvaltı ise, diğer öğünlere oranla, oldukça sadedir. Fransızların kahvaltı sofralarından hiç eksik etmedikleri iki yiyecek vardır: Bunlar, birbirinden değişik reçel ve ekmek çeşitleridir. Gevrek kruvasan, taze baget ekmeği veya tahıllı ekmek ve Fransız reçel çeşitlerinden, son derece lezzetli bir kahvaltı hazırlarlar. Bol sıcak sütlü kahve ise, Fransızların en çok tercih ettikleri kahvaltı içeceğidir.
Portekiz: Portekiz mutfağı, İspanyol mutfağını andırmakla birlikte, biraz daha hafif ve şıktır. Balıkçılığın önemli geçim kaynağı olduğu Portekiz’de, deniz ürünleri ile yüzlerce çeşit yemek yapılır. Portekizliler, kahvaltıya önem verir ve bu sebeple de doyurucu olmasına dikkat ederler. Deniz ürünleri, kahvaltı sofralarının önemli malzemelerindendir. Örneğin; ton balıklı ve yumurtalı ekmek, çok sevilen ve tercih edilen bir kahvaltıdır. Koyu kahve veya taze sıkılmış portakal ve greyfurt suyu, Portekizlilerin kahvaltılarını zenginleştirir.
İsveç: İsveç, bilindiği gibi gölleri ve nehirleri ile ünlüdür. Bu sebeple, kahvaltı sofralarında bile, balıklı tariflere rastlamak hiç de şaşırtıcı değildir. Sosa yatırılmış alabalık, somon ve bunun gibi çeşitli tatlı su balıklan İsveçlierin en çok tercih ettikleri, kahvaltı mönülerini süsler. Aynca, özellikle dereotu ve yeşü baharatlarla muhteşem lezzetler ortaya koyarlar. Ancak, kahvaltı sofralarında tatlı da hiç eksik olmaz. Üzümlü ekmek üzerine yaban mersini reçeli, İsveç kahvaltılarının vazgeçilmezlerindendir.
Macaristan: Lezzetli ve baharatlı yemekleri seven Macarlar, hemen hemen tüm yemeklerinde biber kullanırlar. Ayrıca soğan ve sarımsak da, Macar mutfağının tamamlayıcı malzemeleridir. Salamlı ekmek veya leziz sala-talı kepek ekmeği, Macar kahvaltı sofrasının geleneksel tatlarındandır.
İngiltere: Geleneklerine bağlı İngilizlerin, öğle ve akşam yemeklerinden vazgeçebilecekleri ama kahvaltıdan asla vazgeçemeyecekleri bilinir. Brunch da, İngiliz mutfak kültürünün önemli bir parçasıdır. Çeşitli reçel ve marmelatlar, özellikle ünlü buruk portakal marmeladı, İngilizlerin kahvaltılarında baş tacıdır. Yumurta ise, pişmiş veya rafadan, çırpılmış veya tavada; jambon ya da sosis ile kızarmış tost ekmeklerinin yanında yenir. Bu mönü, çeşitli mısır gevrekleri ile de zenginleştirilir.
İtalya: İtalya’da yemek, son derece önemlidir. Hazırlaması bile tam bir seremoniye dönüşür. Tüm aile fertlerinin buluştuğu öğlen ve özellikle akşam yemekleri, çok uzun sürer. Kahvaltı ise, ikinci planda tutulur. Deyim yerindeyse kahvaltı, “geçiştirilen bir öğün” dür. İtalyan kahvaltısında, ev yapımı küçük ekmekçiklere, üçgen tost ekmekleri eşlik eder. Mozarella, salam, domates ve fesleğen, İtalyan kahvaltı sofralarındaki Akdeniz esintilerini simgeler.