Bebekte Sarılık Neden Olur? Sarılık İçin Evde Işık Tedavisi

Sarılık İçin Evde Işık Tedavisi, Bebeklerde Sarılık Neden Olur ve Yeni Doğan Bebeğin Gözlerinde Sarılık hakkında bilgileri yazdık.

Yeni doğanların 60 ‘ında ve prematüre doğanların %80 ‘inde yenidoğan sarılığı, fizyolojik sarılık, patolojik, anne sütü sarılığı ve uzamış sarılık gibi sorunlar sıkça görülmektedir. Ayrıca ilk haftalarda ortaya çıkan bilirubin adı verilen bir maddenin kana karışarak bebeğin cildinde ve göz aklarında sarımsı oluşumuna neden olan bir sağlık sorunudur. Bu sorun bebeklerde alyuvarlar ( fetal hemoglobini (HbF) ) daha fazla olduğu için onların parçalanması sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Doğumdan önce bebeklerde annenin karaciğeri temizlenir, doğumdan sonra ise bu sefer bebeğin karaciğerindeki bilirubini temizleyerek artması engellenir. Eğer yeterince karaciğerden atılamayan bilirubin bu şekilde sarılığa neden olabilmektedir. Bununla birlikte o maddenin yükselme soncunda bebeğin meme emmesinde azalma, uykudan zor uyanma, ateş , tiz sesle ağlama sesleri, kasılmalar, hızlı nefes alma gibi durumlar görülebilmektedir. Bu süreçte o madde fototerapi denilen yöntemle yani florasan ışığı altında bu maddenin vücuttan atılması sağlanır. Bu ışık zararsızdır ve bebeğe hiçbir zararı yoktur.

Bebeğin gözleri ışıktan zarar görmemesi için kapatılır. Bazen yan etkileri olarak bebekte ciltte kırmızı döküntüler, bronzlaşma ve sulu dışkılanma olur. Korkulacak bir durum değildir. Bunun yanı sıra bilirubin değerleri 5 mg/dl` nin üstüne çıkarsa yeni doğmuş bebeklerde sarılık tanısı konur. Yüz bölgesinden başlar karın, kol ve bacaklarda belirgin hale gelir. Hemen müdahale edilmezse kalıcı hasarlar bırakabilir. Eğer doğru teşhis yapılırsa kısa sürede bebekler iyileşebilmektedir.

Sarılığın şiddeti ve süresi, bebeğin doğum ağırlığını, doğum haftasını, beslenme şeklini, genetik yapısı gibi faktörlerden etkilenir. Ayrıca kan grubu uyuşmazlığı olup da bilirubin değeri çok yüksek görülen bebeklerde kan değişimi yapılır. Bu durum uzmanlar tarafından bebeğin kilosuna, gününe ve bilirubin seviyesine bakarak karar verirler.

Sarılık Nedenleri

• * Bebeklerde alyuvarların aşırı hızlı bir şekilde parçalanması
• * Bebekteki karaciğerin, kanındaki aşırı miktarda bilirubinin oluşumunu işleyecek kapasitede olmaması
• * Bebeğin anne ve babasında kanın ve ABO uyuşmazlığı
• * Doğum esnasında zorlamalarla oluşan aşırı ezik ve çürükler
• * Cephalohematoma
• * Bazı konjenital hastalıkların görülmesi
• * Hepatit B
• * Prematüre doğum
• * Annedeki şeker hastalığı
• * Yapay sancıyla doğan bebeklerde
• * Doğumdan sonra çok kilo kaybeden bebeklerde
• * Anne sütü sarılığı
• * İdrar yolu enfeksiyonları

Sarılık Belirtileri:

İlk belirtisi bebeklerin göz akının sararması ile başlar. Bu belirtiler kandaki miktar ile vücuttaki sararmasının oranı ile ilişkilidir. Bir bebekte 1-2 mg/dl’dir. Bu değer 5 mg/dl’yi geçtiğinde sarılık gözle görülmeye başlanır.

• * 5 ile 8 mg/dl arasında baş ve boyun bölgesini sarmaktadır.
• * 8 ile 10 mg/dl arasında ise gövdemin üst bölümünde sararma görülür.
• * 10 ile 13 mg/dl değerinde ise gövdenin bu sefer alt kısımı sararır.
• * 13 ile 16 mg/dl bu miktarda ise kol ve bacaklarda sararmalar görülür.
• * 20 mg/dl civarında ise ellerde ve ayaklarda sararma olur.

Sarılık İçin Evde Işık Tedavisi

Bu süreçte, siyah ve kahverengi derili bebeklerde aynı şekilde işlemektedir. Fakat sararma avuç içlerinde ve ayak tabanlarında ve gözlerin beyaz kısmında da görülebilmektedir. Yukarıdaki belirtilerin görünüş biçimi ve düzeyi bebeklerin doğum haftası, kaç günlük olduğu ve kilosuna göre farklılık gösterebilmektedir. Teşhisi tam ve net koyabilmek için mutlaka gün ışığında veya beyaz ışıkta bakılması gerekir.

Sarılık Çeşitleri:

1) Fizyolojik Sarılık:

Bu sarılık vaktinde doğan bebeklerin %50 sinde , erken doğan bebeklerde ise yüksek oranda görülür. 40 haftalık gebelik süresinin ardından doğumdan sonrası bebeklerde ikinci gün başlar, üç ve ilerki günlerde 5-6 mg/dl düzeylerinde bir pik yaparak daha sonraları ikinci evrede yavaş yavaş azalma gösterir. Genellikle bu olay 1 – 2 hafta sürebilmektedir. Prematüre doğan bebeklerde ise birinci dönemde bu oran 10-12 mg/dl değerine kadar yükselebilmektedir. Prematüre bebeklerde bu sarılık ikinci evresinde uzayarak iki ve dört haftaya kadar uzayabilir. 42 haftanın üzerinde doğan bebeklerin genellikle tamamında, normal süresinde doğan bebeklerin ise yaklaşık yarısında görülmez yada hafif bir seyir izler.

İlk haftalarda kanda bilirubin seviyesi artar ve fizyolojik sarılık oluşur. Bu sarılık bazı durumlarda şiddetini artırabilmektedir. Örneğin; kırmızı kan hücre sayısının normalden fazla olduğu zamanda ( polistemi ) , zor doğumlara bağlı olarak bebeğin kafa derisinin altında kan toplanması durumlarında ( sefal hematom ) , ilk kakasının geç yapması ( mekonyum ) , bebeğin doğum sırasında kan yutmasından, yetersiz beslenme sonucunda sıvı kaybı ve prematüre doğum gibi durumlar fizyolojik sarılığın şiddetini artırmaktadır. Bebeğin sık aralıklarla anne sütü alması bilirubinin vücuttan artırmasını hızlandırır ve giderek normale dönmesi sağlar.

Fizyolojik Sarılığın Oluşma Nedenleri:

• * Yeni doğan bebeklerde alyuvar ömrünün erişkinlere göre daha kısa olması
• * Bilirubin maddesinin karaciğerden bağlanarak uzaklaştırılan enzimlerin aktivasyonunun yeteri kadar olmaması
• * Bağırsak bakteri sayısının az olması
• * Bağırsak hareketleri ve dışkılanmanın yetersiz olmasından dolayı bu sarılık oluşmaktadır.

Fizyolojik Sarılıkta Tedavi:

Genellikle bu sarılık kendiliğinden geçmektedir. Uzmanların önerisi bebeğinizi biberonla besliyorsanız her 2-3 saatte bir beslemeyi denemelisiniz.

2) Patolojik Sarılık:

Bu sarılık son derece az sıklıkta görülmektedir. Daha erken ve daha geçte görülür. Bilirubin seviyesi bu sarılıkta daha yüksektir. Genellikle bu durum kırmızı kan hücrelerinin yıkımıyla ortaya çıkar. Ayrıca kan grubunun uyuşmazlığı ( anne kan grubu 0 ve bebek A ya da B, anne kan grubu Rh (-) ve bebek Rh (+) ) olduğu durumlarında, bebekte bazı kan hastalıkların meydana gelmesinde, karaciğer hastalıklarında, metabolik hastalıklar gibi sorunlar patolojik sarılığa neden olabilmektedir.

Patolojik Sarılığın Özellikleri:

• – İlk 24 saatte ortaya çıkar
• – Hızlı artarak bilirubin (5 mg/dl/gün)
• – Serum bilirubin 17 mg/dl
• – Serum konjuge bilirubin 2 mg/dl veya total bilirubinin %20

3) Anne Sütü Sarılığı :

Anne sütü ile beslenen bebeklerin %15’inde anne sütü sarılığı meydana gelmektedir. Bununla birlikte bilirubin değeri 12 mg/dl’nin üzerine çıkarken, hazır mama ile beslenen bebeklerde bu oran %4 civarındadır. Ancak bu miktarın üzerine de çıktığı görülür. Ayrıca bu sarılık anne sütünün geç gelmesi, dışkılanmanın gecikmesi gibi durumlarda bu sarılığa yol açabilmektedir. 3 ile 12 hafta bu sarılık sürer.

Anne Sütü Sarılığın Tedavisi:

Bebeklerde sık aralıklarla tartı kontrolleri yapılmalı ve doktorunuz tarafından alınabilecek önlemler sayesinde yetersiz beslenme önlenebilmektedir. Ayrıca 2 – 3 gün anne sütünü keserek mama ile beslemek yararlı olacaktır. Bu süre içerisinde anne sütünün azalmasını engellemek için annenin göğsü sağılmalıdır. Bu sarılığı önlemek için anne sütü tam anlamıyla kesilme göstermez. 2 ve 3 gün sonra tekrar anne sütüne başlanabilmektedir.

Uzmanların Uyarısı:

“Şekerli su” verilmesi bilirubinin azalttığını düşünülmektedir. Ancak bu yanlış bir düşüncedir. Uzmanlara göre bebeğinizi bu gibi durumlarda hemen doktorunuza getirmeli ve bol bol emzirilmesi önerilmektedir.

4) Uzamış Sarılık :

Bebeğinizde uzamış sarılık 14 gün ve erken doğan bebeklerde 3 haftaya kadar sürmektedir. Bu sarılıklarda kan hastalığı, metabolik hastalıklar, enfeksiyon hastalığı, karaciğer hastalığı gibi neden araştırılır. Tedavi için anne sütünün kesilmesine gerek yoktur. Bu sarılık genellikle 10 – 12 hafta içinde kendiliğinden geçmektedir.

Sarılık Ne zaman Ciddiye Alınmalı: Uzun süren sarılıklar ciddi sorunların habercisi olabilir. Aşağıda bebeğinizde bu durumları görürseniz mutlaka doktorunuzu arayın.

• * Bebeğinizde susuzluk ( dehidratasyon ) belirtileri görürseniz
• * Sarılık ilk 24 saate görülürse
• * Bebeğin ateşi 38 dereceyi aştığında
• * Bebeğiniz hasta ve halsiz olduğu durumlarda
• * Bebeğiniz yeteri kadar süt almıyorsa ve kilo alımı yetersiz ise
• * Bebeğinizin kaka yapışı azalmış ve bağırsak hareketleri yavaşladıysa
• * Her geçen gün bebeğiniz bezi daha az miktarda ıslatıyorsa

Facebook sayfamızı beğenmeyi unutmayın! Sağlık Kitabı Facebook